Ийээ, эйиэхэ анаан…

Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бэрэсидьиэнин ыйааҕынан 1993 сылтан алтынньы ый үһүс баскыһыанньатыгар – Саха сирин ийэлэрин күнэ бэлиэтэнэр. Сахабыт сирин бүттүүнүгэр күн күбэй дьоммутугар анаан араас сонун тэрээһиннэр сыллата ыытыллаллар. Быйыл Адыаччы нэһилиэгэ төрүттэммитэ 100 сылыгар аналлаах түөлбэлэр икки ардыларыгар “Төлкөлөөх түөлбэм – Адыаччы” бэстибээл ыытылларын дьон-сэргэ социальнай ситимнэртэн ааҕан, билсэн күүппүтэ ыраатта. Бу соторутааҕыта болдьохтоох алтынньы 19 күнүгэр – Саха сирин ийэлэрин күнүгэр чугаһата түбэһиннэрэн нэһилиэк улахан тэрээһинин аан бастакынан “Сарыал” түөлбэ олохтоохторо тобус толору киһилээх саалаҕа арыйан саҕалаатылар.

Бэстибээл үөрүүлээх быһыыга-майгыга арыллыытыгар эҕэрдэ тыл Адыаччы нэһилиэгин баһылыгын солбуйааччытыгар Саргылаана Стручковаҕа бэрилиннэ. Саргылаана Стручкова аны икки эрэ ыйынан түмүктэнэн эрэр сыл устата Адыаччы нэһилиэгин 100 сылыгар аналлаах улуустааҕы, нэһилиэк иһигэр буолан ааспыт тэрээһиннэри, күрэхтэри, чуолаан үбүлүөйдээҕи Ыһыах үлэтин сырдатта уонна бастыҥ түөлбэҕэ олохтоох дьаһалта аатыттан сүрүн бириис олохтонорун иһитиннэрдэ. Салгыы тэрээһин саҕаламмытын кэрэһэлиир чааска “Сыккыс” түөлбэттэн оскуола учуутала Аина Чирикова, “Чолбон” түөлбэттэн уһуйаан иитээччигэ көмөлөһөөччүтэ Василина Слепцова, “Сарыал” түөлбэттэн “Күбэйэ” түмсүү бэрэссэдээтэлэ Евгения Слепцова, “Тахсыы” түөлбэттэн оскуола үөрэнээччитэ Валерия Архипова уонна Алыһардаах түөлбэттэн оскуола үөрэнээччитэ Василий Потапов сыанаҕа тахсан Адыаччы нэһилиэгин былааҕын Адыаччы өрөгөй ырыатын кытта бары бииргэ күөрэччи көтөхтүлэр. Саалаҕа мустан олорор бар дьоҥҥо түөлбэлэр икки ардыларыгар күрэх быһыытынан саҕаламмыт бэстибээл балаһыанньатын, хаамыытын, дьүүллүүр сүбэтин Адыаччытааҕы култуура уонна спорт киинин дириэктэрэ Маргарита Тоскина билиһиннэрдэ.

Бэстибээл бастакы саҕалааччылара “Сарыал” түөлбэ “Ийээ, эйиэхэ анаан…” эҕэрдэ кэнсиэрин түөлбэ иһигэр олорор оскуолаҕа уонна оҕо уһуйааныгар үөрэнэр, иитиллэр инники кэскиллээх оҕолоро сыанаҕа бииргэ тахсан ийэлэргэ аналлаах нарын ырыаны ыллаан астылар, оттон ырыа бүтүүтэ оскуола уолаттара саалаҕа кэлэн олорор ийэ аатын сүкпүттэргэ сибэкки дьөрбөтүн бэлэх ууннулар. Сыана бэтэрээнэ, нэһилиэк киэн туттар учуутала Розалия Чирикова ырыатын быыһыгар нэһилиэк баһылыга Вячеслав Слепцов анал байыаннай дьайыыга сылдьар хаартыскаларын, видеоҕа устууларын сыана улахан экраныгар дьон-сэргэ долгуйа көрдө. Көрдөөх, күлүүлээх сыанкалары – Людмила Бурцева, Мария Ефимова, Марияна Горохова, Юрий Рубцов, Владимир Андреев дьон болҕомтотун тардар гына оонньоотулар. Хомус дьүрүскэн тыаһын нэһилиэк бэтэрээн учуутала Вера Слепцова, эр дьон күүстээх санаатын уһугуннарар ырыаны оскуола үөрэнээччилэрэ Арсен Юмшанов, Петр Чириков бэлэхтээтилэр. Биир дойдулаахпыт Раиса Чирикова “Дьааҥы устун айанныам” ырыатын түөлбэ эдэр уонча ийэлэрэ, кэргэттэрэ – Тамара Чирикова, Декабрина Андреева, Лилия Потапова, Ирина Горохова, Марияна Горохова, Евгения Слепцова, Алена Кириллина, Елена Рубцова, Инга Цыпандина уонна Анастасия Чирикова сыанаҕа тахсан дьоһуннаахтык ыллаатылар. Ону таһынан эдэр ийэлэрбит индийскэй, эдэр аҕаларбыт кыыс оҕолорун кытта истиҥ иэйиилээх намыын, оттон оскуола баһаам үрдүкү кылаас үөрэнээччилэрэ кыттыылаах сахалыы тэтимнээх уонна аныгы флэшмоб үҥкүүлэри үҥкүүлээтилэр. Биир сонун нүөмэринэн түөлбэҕэ олорор уус-уран тарбахтаах иистэнньэҥ Елена Анисимова кэлиҥҥи сылларга бэйэтэ толкуйдаан, быһыылаан тигэн таһаарбыт араас сахалыы да аныгы истииллээх таҥастарын сыанаҕа түөлбэ ийэлэрэ уонна оҕолоро кэтэн тахсан дьон дьүүлүгэр көрдөрдүлэр. Түөлбэ эдэр талааннаах ырыаһыт да үҥкүүһүт дьиэ кэргэттэрэ Декабрина уонна Владимир Андреевтар, ону кытта түөлбэҕэ олорор орто уонна аҕа саастаах ийэлэр, далбар хотуттар толорууларыгар ылбаҕай ырыалар ылланнылар.

Чахчы да үрдүк таһымнаах, үрдүк көрдөрүүлээх кэнсиэр буолан ааспытын сылдьыбыт, көрбүт-истибит дьон мөккүөрэ суох бары бэлиэтииллэр. Түөлбэ салайааччыта Тамара Чирикова уопсайа кэнсиэргэ быһа барыллаан сэттэ уон киһини балтараа чаастаах кэнсиэргэ кытыннарда. Кинилэр истэригэр уһуйаан, оскуола оҕолоро, эдэриттэн эмэнигэр диэри араас көлүөнэ ийэлэрэ, аҕалара бааллар. Кэнсиэр үгүс кыттааччылара сыанаҕа биирдэ эмит тахсар дьон, сорохторо оннооҕор төрүт да бастакыларын тахсыбыттар эмиэ бааллар. Кылгас кэм иһигэр бары өттүнэн толору бэлэмнээх кэнсиэри биир түөлбэ туруорбута элбэҕи этэр.

Кэнсиэри иилээн-саҕалаан ыыттылар – Саргылаана Стручкова уонна Елена Рубцова. Киэһээҥҥи өттүгэр кэнсиэр кэннэ уоттаах-күөстээх, ырыалаах-тойуктаах, көрдөөх-нардаах бырааһынньыктааҕы остуол тула сынньалаҥ киэһэтэ ыытыллыбыта. Бэстибээл балаһыанньатынан күрэх түмүгүнэн уопсайа уон түөрт анал ааттар истэригэр “Бастыҥ сынньалаҥ киэһээтэ” диэн эмиэ баар. Онон түөлбэ дьоно-сэргэтэ кэнсиэринэн эрэ тохтообокко бастыҥ сынньалаҥ киэһээтин ыытар туһугар эмиэ өйүн-санаатын, күүһүн-уоҕун уурар.

Аны икки нэдиэлэнэн, ол эбэтэр сэтинньи 2 күнүгэр бэйэтин түөлбэтин бастыҥ талааннаахтарын муһуоҕа, көрдөрүөҕэ уонна арыйыаҕа “Тахсыы” түөлбэ. Түөлбэ салайааччыта – Яна Цыпандина. Ол кэннэ уочаракка өссө үс түөлбэ кэнсиэрдэрэ, сынньалаҥ киэһэлэрэ ыытыллара күүтүллэр. Бастыҥ кэнсиэр нүөмэрдэрэ бэстибээл тэрээһинин түмүктүүр уопсай улахан кэнсиэргэ кыттыыны ылыахтара, наҕараадаланыахтара.

Константин Каженкин, Адыаччы

Читайте дальше