Суола-ииһэ дьыл кэминэн хааччахтардаах, улуус кииниттэн бэрт ыраах сытар Суордаах нэһилиэгэр кыһын массыынанан 7 чаас айанныыгын, сайынын бөртөлүөтүнэн. Ыалдьар-туттар, улуус киинигэр көрдөрүнэ барар киһиэхэ 7 чаас диэн дьылҕа быһаарыллар айана.
Олохтоох балыыһа биэлсэринэн төрдүс сылын үлэлиир Анна Бурцева: «Ыарыһаҕы улуус киинигэр ыытыыга кыһынын өссө син судургу соҕус. Сайын суол суох кэмигэр ыарахаттардаах – бөртөлүөтүнэн, эбэтэр уу мотуорунай луодкатынан эрэ айан. Аанныыр киһи элбэх буоллаҕына бөртөлүөт ыйга иккитэ сылдьар, ый саҕаланыыта уонна ый бүтүүтүн диэки. Ыарыһаҕы бөртөлүөтүнэн ыытыыга барыта өҥө нөнүө оҥоһуллар — курууска туттарыы, дьону сүүрдүү, ыарыһах этэҥҥэ үчүгэйдик айаннаан тиийэригэр бары усулуобуйа оҥоһуллар. Направлениены улуус киин балыыһатыгар диэри биэрэбит, онтон салгыы киин балыыһа исписэлиистэрэ, быраастара көрөн салгыы ханна эмтэнэрин быһаараллар. Балыыһа өрдөөҥҥү эргэ дьиэ буолан оттук кэмигэр 72 куб. мас оттуллар, уһун тымныы кыһын ол тиийээччитэ суоҕуттан эбии мас түһэриллэр. Онон, аахтахха, уопсайа 90-тан тахса кубтан ордук мас оттуллар. Эргэ дьиэ буолан сылытыы үлэлэрэ ыытыллааччылар, муостатын буордааһыҥҥа, дсп матырыйаалынан бүрүйүүгэ, сабаалыҥкатын оҥорууга өрөмүөн ыытыллааччы. Билигин фельдшерскэй-акушерскай пуун тутуллар буолан өрөмүөннэммэтэ. Саамай улахан үөрүүбүт «Модернизация первичного звена здравоохранения» национальный бырайыагынан аныгы стандартка эппиэттиир хааччыллыылаах фельдшерскэй-акушерскай пункт (ФАП) тутуллуута турар. Аукциоҥҥа кыайбыт В.А.Столяров биригээдэтэ тутуохтаах. Онон, 10 да 15-тээх ФАП былаан быһыытынан «Центральная» уулуссаҕа бэлиэтэммит миэстэҕэ бу сыл балаҕан-алтынньы ыйдарыгар тутуллан үлэҕэ киириэхтээх», – диэн сырдатар.
ФАП тутуутун матырыйааллара кыһыҥҥы суолунан тиэллибит, аны өссө биир массыына куруус кэлиэхтээх эбит. Биэлсэр Анна Владимировна Баатаҕайдааҕы «Бигэ» аптека фармацебын Саида Лазаревнаны кытта дуогабардаһан балыыһа иһинэн кыра аптеканы үлэлэтэн нэһилиэнньэ эминэн хааччылла турар. Балыыһа акушеркатынан Любовь Попова үлэлиир.
Дьокуускайтан өрөспүүбүлүкэтээҕи киин эмчиттэрэ – арктическай мобильнай биригээдэлэрэ кэмиттэн кэмигэр кэлэн нэһилиэнньэни көрөн, хроническай ыарыылары булан эмтэнэргэ направление биэрэллэрэ уонна диспансернай көрүүнү ыыталлара, телемэдэссиинэ нөҥүө көмөнү оҥороллоро үгүс киһини, ыарыһаҕы ахса биллибэт кыһалҕалартан босхолууллар, сүрэх-тымыр, уҥуох, сахарнай диабет, тыынар уорган ыарыыларын булан эмтэнэргэ сүбэлииллэр, УЗИ, ЭКГ аппарааттарынан көрөн диагноһы чуолкайдыыллар. Маны таһынан, улуус киин балыыһатын эмчиттэрэ сыллааҕы графигынан сылдьан нэһилиэнньэ доруобуйатын көрөллөр-истэллэр, эмтииллэр.
«Ыраах хотугу улууска кэлэн дьон доруобуйатын көрөн, чопчу диагноз туруоран бараллара олус туһалаах. Дьон диагноз туруортараары олоҕун устатын тухары муспут үбүн айаныгар-сырыытыгар, куоракка тиийэн олорор кэмигэр тэбиирэ кыра дохуоттаах дьиэ кэргэҥҥэ улахан охсуулаах. Онон, улууспут киин балыыһатын кылаабынай бырааһыгар Владимир Иннокентьевич Докторовка, эмчиттэргэ Ил Дархаҥҥа Суордаах участковай балыыһатын кэллэктиибэ, нэһилиэнньэбит махтала улахан», – диэн биэлсэр Анна Бурцева нэһилиэгин дьонун-сэргэтин аатыттан махталын биллэрэр.
Раиса Чирикова