Мин, Эверстова-Константинова Валентина Гавриловна, Омскай уобалас Тара куоратынааҕыт 2-с нүөмэрдээх медицинскэй училище фельдшерскэй салаатын бүтэрэн төрөөбүт дойдубар Табалаахха биэлсэринэн үлэлии кэлбитим.
Үлэлии кэлэрбэр олохтоох балыыҺаҕа кылаабынай быраас күн бүгүнүгэр диэри идэтигэр эҥкилэ суох бэриниилээх, терапевт идэлээх быраас Наталья Михайловна Слепцова этэ. Наталья Михайловна Саха государственнай университетын медицинскэй факультетын 1977 сыллаахха бүтэриэҕиттэн ыла биһиги талыы талба Табалаахпытыгар харыс да халбарыйбакка балыыһабытыгар бырааһынан үлэлээбитэ 2023 сыл балаҕан ыйын 13 күнүгэр 46 сылын туолла. Бастаан үлэлииргэ, саҥа үөрэҕи бүтэрбит эмчиккэ, ыарахан этэ. Мин үлэлиирбэр опыттаах биир идэлээхтэрим күүс-көмө буолаллара, сүбэ-ама биэрэллэрэ: салайааччым РФ уонна СР доруобуйа харыстабылын туйгуна, СР үтүөлээх бырааһа, үрдүк категориялаах быраас, үлэ бэтэрээнэ Наталья Михайловна Слепцова, РФ уонна СР доруобуйа харыстабылын туйгуна, үрдүк категориялаах акушерка, үлэ бэтэрээнэ Вера Петровна Федорова (билигин биһиги кэккэбитигэр суох), СР доруобуйа харыстабылын туйгуннара, үлэ бэтэрээннэрэ сиэстэрэлэр Мария Афанасьевна Прудецкая, Матрена Афанасьевна Атласова, ону тэҥэ сиэстэрэ Старостина Вера Архиповна (билигин биһиги кэккэбитигэр суох), билигин тэҥҥэ үлэлиир дьүөгэлэрим СР доруобуйа харыстабылын туйгуннара – Саргылана Афанасьевна Стручкова, Римма Семеновна Слепцова, Мавра Васильевна Ефимова уонна РФ доруобуйа харыстабылын туйгуна Елена Константиновна Прудецкая, бары категориялаах сиэстэрэлэр, үлэ бэтэрээннэрэ.
Биһиги бырааспыт, убаастыыр киһибит Наталья Михайловна Слепцова киһи быһыытынан үтүө майгылаах, дьоҥҥо сыһыана, истиҥ мичээрэ ыарыыны мүлүрүтэр, сырдыкка угуйар, кынаттыыр. Бу өр кэмнэргэ кини сымнаҕас илиитин иһинэн күнү көрдөрбүт кырачааннара билигин бэйэлэрэ республикабыт араас муннуктарыгар үлэһит үрдүк аатын сүгэн үлэлии сылдьаллар, хас эмэ оҕолоох ийэ-аҕа, эйэҕэс эбээлэр, эһэлэр буолбуттара.
Биһиги Наталья Михайловнабыт учууталлыы кэлбит ингуш Темерлан Хизирович Хамхоевы кытары билсэн, уоллаах кыыс оҕоломмуттара. Кинилэр баара-суоҕа уон сыл эрэ бииргэ олорбуттара… Ол гынан баран Табалаахпыт үтүө санаалаах дьонноох буолан, өйөбүллэринэн, көмөлөрүнэн Наталья Михайловна ыарахан түгэҥҥэ барбакка олохсуйан хаалбыта. Кини икки оҕото таастаах Дьааҥыга төрөөбүттэрэ, уола Джабраил Ингуше-тияҕа уонна кыыһа Мариэтта Мирнэйгэ олороллор, оҕолоро улаатаннар оскуола үөрэнээччилэрэ, детсад иитиллээччилэрэ. Оҕолорун, сиэннэрин үөрүүлэринэн кынаттанан Наталья Михайловна сылын аайы оҕолоругар баран сынньанан кэлэр.
Наталья Михайловналыын үлэлиир кэмнэрбитигэр араас ыарахаттар бааллара. Ол курдук оһоллонуу, хаан барыыта, дьахтар оҕолонуута, кэлиҥҥи кэмнэргэ инсульт, онкологическай ыарыылар, COVID-19 ыарыы … Аны ыарыһахтарбыт, бөһүөлэккэ эрэ буолбакка, ыраах чугас учаастактарынан, таба ыстаадаларынан олороллоро. Ол курдук Хара Салаа, Муола, Тирэхтээх ыстаадаларыгар, Ньаачыкы учаастакка вертолетунан, танкетка көлөнөн Соҕуруу Күөлгэ, Ыылаахха, массыынанан, тракторынан, мотоциклынан, атынан, пневматика көлөнөн Хоту Таала, Арыктаах, Ыылаах, Саҥа Сайылык, Сылгы Хатыҥнаах, Тэттик, Чуораайылаах, Элэһин, Саһыл Арыылааҕар учаастактарга барыы буолаллара. Нэһилиэкпит дьоно бары түмсүүлээх буоланнар суоппардарбыт, трактористарбыт, дьаамсыктарбыт, мотоциклистарбыт түүн-күнүс диэн аккаастанааччылара суох. Санитарнай рейси ыҥырыыга радистарбыт Люция Михайловна Романова, Нина Васильевна Юмшанова, метеостанция үлэһиттэрэ түүнү-күнү аахсыбакка көмөлөһөллөрө. Кэлин бэйэбитигэр санитарнай массыына бэриллэн үлэлиирбитигэр – ыарыһахтары балыыһаҕа киллэриигэ, ыҥырыыларга сылдьарга – элбэх моһолу көрсүбэппит.
Урукку сылларга хат дьахталлар бэйэбит балыыһабытыгар оҕолоноллоро, сорох күн 2-лии дьахтар оҕолоноро. Мин бэйэм 1989 сыл тохсунньу 5 күнүгэр соҕотох оҕобун Валентины манна оҕоломмутум. Онно төрөппүт бырааспар Наталья Михайловнаҕа, сиэстэрэлэрбэр Мария Афанасьевна Атласоваҕа (билигин Прудецкая) уонна Саргылана Афанасьевна Стручковаҕа махталым муҥура суох. Ол саҕана Баатаҕайы кытта сибээскэ Адыаччынан тахсар этибит. Ол оҕолонор түүммэр бииргэ төрөөбүт убайым Арсентий Гаврильевич түүн бэйэтин массыынатынан баран, Адыаччынан санитарнай рейс ыҥырыллыбыта. Онно оройуон кииниттэн гинеколог идэлээх быраас Николай Иванович Минько вертолетунан кэлэн көмөлөспүтүгэр олус диэн махтанабын.
Наталья Михайловна биһиги балыыһабытыгар үлэлээбитин устата төһөлөөх элбэх киһини эмтээбитэ, көрбүтэ буолуой? Түбүктээх үлэ түмүгэ дьон махтала, ытыктабыла буолар. Дьон хайҕалын, ытыктабылын ылар саҕа улахан дьол баара буолуо дуо ? Күн-дьыл аастар ааһан, дьон доруобуйатын туһугар үлэлээн, номнуо эйэҕэс эбээ буолар дьолун биллэҕэ. Оҕолорун төрөөбүт дойдуларын талыы-талба Табалааҕы иккис дойду оҥостон үлэлии сылдьар, биһиги бары убаастыыр киһибит, Наталья Михайловна.
Наталья Михайловна кырдьык даҕаны айылҕаттан ананан быраас буолан төрөөбүт дьиҥнээх талааннаах эмчит дии саныыбын. Намыын-намчы куолаһынан саҥаран, күлэ-үөрэ сылдьара ханныктаах да ыарыһах ис санаатын көтөҕөр, ыарыһаҕын көрө да илигинэ чэпчии түһэҕин.
Биһиги бырааспыт үтүө, ирдэбиллээх салайааччы. Нэһилиэккэ хаһыс да төгүлүн депутат, нэһилиэк да, балыыһа да туһугар улууска, СР правительствотыгар, доруобуйа харыстабылын министерствотыгар киирэн-тахсан наадалаах боппуруостары туруорсар. Ол курдук, балыыһабыт олус эргэрдэ, онон биир тутаах боппуруоспут саҥа модульнай врачебнай амбулатория тутуутун туруорсуута буолар. Ол баҕа санаата кэлэр 2023 сылтан тутуута саҕаланыахтаах диэн биһиги коллегалара үөрэбит уонна долгуйа күүтэбит.
Билигин балыыһабыт аата уларыйан « Табалахская врачебная амбулатория» диэн буолла. Үлэһиппит ахсаана 17-бит. Салайааччыбыт олоҕун бүтүннүү дьон доруобуйатын харыстабылыгар анаабыт – Российскай Федерация уонна Саха Рес-публикатын доруобуйаларын туйгуна, Саха Республикатын үтүөлээх бырааһа, Саха Республикатын тыаларын «Лучший участковый терапевт» үрдүк аатын ылбыта, РФ уонна СР үлэҕэ бэтэрээнэ Наталья Михайловна Слепцова, үлэлээбитэ быйыл 45 сыла. Биэлсэрбит – Константинова Валентина Гавриловна – Российскай Федерация уонна Саха Республикатын доруобуйаларын туйгуна, «100 лет Профсоюзам России» үбүлүөйнэй мэтээл хаһаайына, Саха Республикатын үлэҕэ бэтэрээнэ, үлэтин ыстааһа – 38 сыл. Участковай медицинскэй сиэстэрэнэн үлэлиир Саха Республикатын доруобуйаларын туйгуна, СР үлэҕэ бэтэрээнэ, үлэтин ыстааһа – 33 сыл. Палатнай медицинскэй сиэстэрэлэринэн үлэлииллэр – Саха Республикатын доруобуйаларын туйгуна, СР үлэҕэ бэтэрээнэ, быйыл СР Правительствотын Махтал суругунан наҕараадаламмыт Прудецкая Мария Афанасьевна, үлэтин ыстааһа – 46 сыл, Саха Республикатын доруобуйаларын туйгуна, СР үлэҕэ бэтэрээнэ, быйыл СР доруобуйа харыстабылын Министерствотыттан Почетнай Грамотанан наҕараадаламмыт Атласова Матрена Афанасьевна, үлэтин ыстааһа – 46 сыл, РФ доруобуйа харыстабылын туйгуна, СР үлэҕэ бэтэрээнэ Прудецкая Елана Константиновна, үлэтин ыстааһа – 35 сыл, Саха Республикатын доруобуйаларын туйгуна, СР үлэҕэ бэтэрээнэ Стручкова Саргылана Афанасьевна, үлэтин ыстааһа – 38 сыл, Саха Республикатын доруобуйаларын туйгуна, СР үлэҕэ бэтэрээнэ Ефимова Мавра Васильевна, үлэтин ыстааһа – 33 сыл. Сиэстэрэлэрбит бары, быраас уонна биэлсэр уҥа илиилэрэ буолалларынан туох баар бастакы суһал көмөнү барытын оҥороллор.
Хас биирдии тэрилтэ сылаас, ыраас, киһи кута-сүрэ тохтуур туруктааҕа – барыта техүлэһиттэриттэн тутулуктаах. Биһиги кинилэр тустаах үлэлэригэр эппиэттээх сыһыаннарынан, үлэҕэ дьаныардарынан күүс-көмө буолаллар. Балыыһа үлэтэ хаһан да бүппэт. Сайыҥҥы өттүгэр бэйэлэрин күүстэринэн өрөмүөннүүллэр, ол түмүгэр дьиэбит куруук сылаас, ыраас. Оттон оттук кэмнэргэ оһох оттооччулар дьиэ сылаас буоларын туһугар күнүстэри-түүннэри түбүгүрэллэр. Завхоһунан уонна асчытынан эдэр эрчимнээх үлэһит Айталина Петровна Юмшанова үлэлиир. Кини бу үлэ ымчыгын-чымпыгын, киириитин-тахсыытын барытын билэр уопутуран эрэр, маһынан-мууһунан, аһынан-үөлүнэн кэмиттэн кэмигэр хааччыйары ситиһэр, кини кыра да бородууктаттан минньигэс аһы астаан, ыарыһахтарбытыгар күүс-сэниэ эбэр. Бииргэ үлэлиир уборщицаларбыт Дария Николаевна Слепцова, Рената Николаевна Рожина, Елена Алексеевна Кононова саҥата-иҥэтэ суох сууйа-сото, ыарыһахтары бэрийэ сылдьар үтүө санаалаах үлэһит дьоннор. Ыарыһахтар мэлдьи салгылатыллыбыт чэбдик ыраас таҥаска утуйалларын хааччыйан, таҥас сууйаач-чы Любовь Иннокентьевна Юмшанова үөрэ-көтө үлэлиир. Тэрилтэ биир тыын үлэһиттэринэн ырыаҕа ылланар хачыгаардар буолаллар — Петр Николаевич Потапов, Илья Владимирович Лукин, эдэр үлэһит Федор Дмитриевич Стручков. Суһал ыҥырыыларга, көмөҕө эбэтэр Баатаҕайга барар ыксаллаах түгэҥҥэ сылдьарга биир массыыналаахпыт. Бэриниилээх суоппар Николай Васильевич Хабаров. Итинник сэмэй сылайбат-элэйбэт үлэһиттэрдээх буолан, балыыһабыт дьоҥҥо-сэргэҕэ көмөтө улахан.
Бары үлэһиттэрбит коллектив аатыттан быыстапкаларга, араас спортивнай күрэхтэһилэргэ, концертарга, ырыа күрэхтэригэр актыыбынайдык кытталлар.
Түгэнинэн туһанан ытыктыыр, убаастыыр салайаачыбын Наталья Михайловна Слепцованы биһиги талыы-талба Табалаахпытыгар бырааһынан үлэлээбитэ 46 сылынан ис сүрэхпиттэн үөрэн туран итиитик-истиҥник эҕэрдэлиибин! Баҕарабын күндү киһибэр сахалыы кытаанах доруобуйаны, олоххо дьуулууруҥ тэтимин ыһыктыбакка аймах-билэ дьонуҥ, нэһилиэкпит дьонун сэргэтин ытыктабылларынан, билэр дьонуҥ биһирэбиллэринэн эстибэт эрчимнэн, уҕараабат уохтан! Икки көмүс оҕолорун дьиэ кэргэннэригэр ил-эйэ олохсудун, уйгулаах олох тосхойдун!
Валентина Гавриловна Константинова, Табалаахтааҕы врачебнай амбулатория биэлсэрэ, Российскай Федерация уонна Саха Республикатын доруобуйаларын туйгуна, «100 лет Профсоюзам России» үбүлүөйүнэй мэтээл хаһаайына, Саха Республикатын үлэҕэ бэтэрээнэ
Табалаах, Үөһээ Дьааҥы