Бэс ыйын 15 күнүгэр Дьокуускай куорат Үс Хатыҥ сиригэр РФ Дьиэ кэргэн, СӨ Оҕо саас, Дьааҥы улууһугар История сылыгар аналлаах дьааҥылар түмсүүлэрин Ыһыаҕа тыһыынча кэриҥэ биир дойдулаахтары түмэн сүрдээх үчүгэйдик буолан ааста.
Улуус болҕомтото
Алгыс (алгысчыт Толлуман Аммосов (Сартаҥ) кэнниттэн ыһыах аһыллыытын кэмигэр, үгэс быһыытынан, аҕа саастаах, үлэһит дьоммутун чиэстээһин буолла. Ытык саастаах Малькова Варвара Иннокентьевнаҕа (Сайдыы, 85 саастаах) уонна Васильева Александра Дмитриевнаҕа (Суордаах, 75 саастаах) Тимофеева Клавдия Егоровнаҕа (Боронук, 85 саастаах) улуус иннигэр өр сыллаах үтүө суобастаах үлэлэрин иһин эҕэрдэ сурук уонна харчылаах сэртипикээт туттарылынна, мустубут дьон ону долгуйа, астына ылынна.
Бу күн улуус баһылыга Владислав Иванов Дьааҥы бочуоттаах олохтооҕун аатын уһун кэмҥэ улууспутун салайбыт Виктор Герасимович Павловка, оҕо-аймаҕы кытта өр сылларга Оҕо айымньытын киинигэр үлэлээн элбэх көлүөнэ ыччаты иитэн таһаарбыт Галина Алексеевна Максимоваҕа, 3 ДЮСШ биллиилээх тренерэ Дмитрий Дмитриевич Томскайга уонна ХИФУ 17‑с корпуһун аатырбыт комендана Матрена Андреевна Ноговицынаҕа туттарда.
Өссө биир долгутуулаах түгэнинэн Анал байыаннай дьайыы кыттыылаахтарыгар «Улуус иннигэр үтүөлэрин иһин» бэлиэни туттарыы уонна Ил Дархан Айсен Николаев аатыттан саха быһахтарын туттарыы буолла. Билигин Анал байыаннай дьайыыга уоппускатыгар кэлэ сылдьар, бэтэрээн аатын ылбыт, о. д. а. сыһыаннаах буойуттарбытын түмэн, улуус күүһүнэн тардыллыбыт ыһыах сандалытыгар дьиэ кэргэттэрин кытта чиэстээһин буолла. Маны таһынан «Боевые шелкопряды» хамсааһыҥҥа куруук үлэлэһэр дьоммутун, салайааччы Тамара Дмитриевна Горохова, «Тепло рук» түмсүү актыбыыстарын, салайааччы Айталина Гаврильевна Рожина, эмиэ болҕомто ууран махтал тылларын эттибит. Уолаттарбыт барахсаттар бары этэҥҥэ эрэ буоллуннар!
Маны таһынан «Улуус иннигэр үтүөлэрин иһин» түөскэ анньыллар бэлиэни биллиилээх марафонец, чөл олоҕу көҕүлээччи Дмитрий Николаевич Горохов, телевидение инники күөҥҥэ сылдьар талааннаах оператора Александр Семенович Слепцов, ИДьМ бэтэрээнэ Владимир Владимирович Постников туттулар. Быйыл 100 сылын туолар Адыаччы нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕун аатын үрдүк сыанаттан улуус баһылыгын илиититтэн ытыктабыллаах Николай Христофорович Горохов тутта.
Эҕэрдэ тылларыгар Ил Түмэн депутата Сергей Афанасьевич Сивцев, СӨ Экологияҕа миниистирин бастакы солбуйааччы Дьулустан Иванович Хон, СӨ Уопсастыбаннай палататын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Иван Иванович Горохов улуус сайдыытыгар көрүүлэрин, түмсүү туһугар үлэҕэ этиилэрин, Дьааҥы сирин уратытын туһунан санааларын үллэһиннилэр.
Уопсайа үс култуура куонкуруһун уонна үс спортивнай күрэхтэһиини нэһилиэктэр түмсүүлэрэ тэрийэн, бэйэлэрэ спонсордары булан ыыттылар.
Дьиэ кэргэн көрүүтэ
«Дьол уйата — дьиэ кэргэн» куонкуруска сахалыы таҥастарын кэтэн, талааннарын көрдөрөн, төрүччүлэрин кэпсээн, сыанаҕа ыҥыран таһааран, сахалыы аспытын астыырга куоталаһан, дьиэ кэргэн аҕалара ох саанан ытан күрэхтэһэн түөрт нэһилиэктэн кытыннылар, кыайыылаах үрдүк аатын Адыаччыттан төрүттээх Марианна, Егор Большаковтар дьиэ кэргэттэрэ ыллылар. Иккис миэстэҕэ Сартаҥтан Юля, Мичил Заморщиковтар дьиэ кэргэттэрэ таҕыстылар, үһүс миэстэ Сайдыыттан Мария, Василий Матвеевтар дьиэ кэргэттэрэ буоллулар. Кыайыылаахтарга күндү сыаналаах бириистэри биһиги уокурукпутуттан СӨ Ил Түмэнин депутата Виталий Чикачев анаата. Куонкуруһу иилээн-саҕалаан тэрийэн ыыттылар: Арыылаах, Сартаҥ нэһилиэктэрин түмсүүлэрин салайааччылара Валентина Быкова уонна Алена Слепцова-Стерлева, Боронук түмсүүтүн актыбыыһа Августина Горохова. Ох саанан ытыы күрэхтэһиитин манна ыыппыт уонна бу көрүҥҥэ элбэх киһини маастар кылааска угуйбут «Модун» СК тренеригэр Розалия Кармалахха, СӨ бу көрүҥ Федерациятын бэрэссэдээтэлигэр Виктор Бурцевка махтал тылларын этэбит!
Түһүлгэ көрүү
Биир сүрүн күрэхпит История сылыгар анаан нэһилиэктэр түһүлгэлэрин киэргэтиитэ, төрүттэрин билиһиннэриилэрэ буолбута. Уопсайа ыһыахха 12 нэһилиэк түһүлгэлэммититтэн (Сартаҥ, Арыылаах, Суордаах, Дулҕалаах, Боронук, Боруулаах, Адыаччы, Табалаах, Сайдыы, Элгэс нэһилиэктэрэ, Верхоянскай куорат, Баатаҕай бөһүөлэк), I миэстэни быйыл үбүлүөйдээх 100 сыллаах нэһилиэк — Адыаччы ылла, иккис миэстэ Дулҕалаах буолла, үһүс миэстэҕэ Табалаах нэһилиэгэ таҕыста. Кыайыылаахтарга сүрүн бэлэхтэри булт маҕаһыынын дириэктэрэ, Боронуктан төрүттээх Андрей Кангаласов спонсордаабыт бирииһэ уонна Түмсүү аатыттан харчынан бириэмийэ туттарылынна.
Оһуохай күөн күрэһэ
Адыаччы нэһилиэгин 100 сыллаах үбүлүөйүгэр анаммыт «Дуорай-дьиэрэй Оһуохай» күрэҕин Адыаччы түмсүүтэ тэрийэн ыытта (салайааччы Екатерина Атласова). Харчынан бириистэри нэһилиэк дьаһалтата туруорда. Уопсайа 7 кыттааччыттан кыайыылааҕынан Дулҕалаах нэһилиэгиттэн Горьяна Стрекаловская (иистэнэр массыына бирииһи ИП Чукорова Нь.С. анаата) таҕыста, иккис миэстэ — Сартаҥтан Игнатий Слепцов (бириис Адыаччы нэһилиэгин дьаһалтатыттан 10000 солк. суммалаах бэлэх карта), үһүс миэстэ — Табалаахтан Зарьяна Стручкова (бириис Адыаччы нэһилиэгин дьаһалтатыттан 8000 солк. суммалаах бэлэх карта), «Кэскиллээх этээччи» анал бириис хаһаайката Адыаччыттан Анастасия Чирикова (спонсордар СВО кыттыылаахтара Дмитрий Слепцов уонна Василий Потапов — микроволновай оһох туруордулар), «Уран тыллаах этээччи» Сартаҥтан Александра Аммосова (бириис Адыаччы нэһилиэгин дьаһалтатыттан 5000 солк. суммалаах бэлэх карта) буоллулар.
Хапсаҕай
Ыһыах биир саамай өрө күүрүүлээх, элбэх көрөөччүлээх, ханнык да сааһыттан тутулуга суох бары дьону умсугутар кыахтаах — спортивнай түһүлгэ быйыл да олус тэрээһиннээх, тыҥааһыннаах буолла. Ол курдук, хапсаҕай күрэхтэһиитин Эҥэ нэһилиэгин аатыттан СӨ Ил Түмэнин депутата Сергей Сивцев тэрийэн ыытта.
75 киилэҕэ дылы ыйааһыҥҥа 18 кыттааччыттан:
I м. — Сандал Старостин (Сайдыы);
II м. — Христофор Потапов (Адыаччы);
III м. — Денис Лебедев (Дулҕалаах).
Бу ыйааhыҥҥа бириистэри Эдуард Юрьевич Горохов ИП (Сайдыы) туруорда.
75 киилэттэн үөhээ 6 кыттааччы күрэхтэспититтэн:
I м. — Алексей Мигалкин (Элгэс);
II м. — Андрей Слепцов (Сайдыы);
III м. — Роберт Сидоров (Суордаах).
Бу ыйааhыҥҥа бириистэри Альберт Алексеевич Третьяков ИП (Сайдыы) туруорда. Ини-бии Ноговицыннар Денис Лебедевка уонна Роберт Сидоровка 5‑тии тыhыынча солкуобай суммалаах анал бириистэри туттардылар. Кыайыыга дьулуурун иhин 5 тыhыынча солкуобай суммалаах бирииһи (спонсор Э. Ю. Горохов) Александр Рожин (Сайдыы) тутта. Петр Павлович Чириков дьиэ кэргэнин аатыттан саха быhаҕынан Суордаахтан Владимир Васильев наҕараадаланна. «Дьааҥы кэскилэ» диэн 10 тыhыынча солкуобай сууммалаах анал бирииһи Адыаччыттан Иван Потапов ылла (спонсор Э. Ю. Горохов). «Сайдыы инники эрэлэ» диэн 10 тыhыынча солкуобай сууммалаах бирииһи Сандал Старостин тутта (спонсор Третьяков А. А.). Кэрэхсэбиллээҕэ диэн, хапсаҕай кэмигэр РФ Уһук Илин 21–23 саастарыгар диэри греко-римскай тустууга чөмпүйүөнүгэр, Хабаровскай Мэрин бирииhигэр Арассыыйатааҕы турнир кыайыылааҕар, Арассыыйа спордун маастарын толорбут Андрей Слепцовка биир дойдулаахтара, Сайдыы эр дьоно, 100 000 солк. уу харчынан туттардылар. Сартаҥтан Карим Сивцевка биир дойдулаахтара эмиэ анал бириис олохтоон үөртүлэр. Хапсаҕайы Сайдыылар спонсордаан, тэрийэн олус үрдүк таһымҥа ыыттылар.
Мас тардыһыыта
Эр дьон:
75 киилэҕэ диэри:
I м. — Герман Слепцов Герман (Сартаҥ), бириис — 10 тыһ. солк. харчынан, спонсор Нь. С. Чукорова ИП (Табалаах);
II м. — Сандал Старостин Сандал (Сайдыы), бириис — 15 тыһ. солк. сэртипикээт, спонсор — «Киви» ХЭТ төрүттэһээччитэ В. В. Павлова (Табалаах);
III м. — Николай Колесов (Сайдыы), бириис — 6 тыһ. солк. харчынан, спонсор М. Я. Рожина (Табалаах).
75 киилэттэн үөһээ:
I м. — Герман Слепцов (Сартаҥ), бириис 12 тыһ. солк. сертификат, спонсор В. В. Потапов ИП (Табалаах);
II м. — Андрей Слепцов Андрей (Сайдыы), бириис 10 тыһ. солк. харчынан, спонсор В. А. Кутукова «Учебный центр «Главная Дорога» ОДПО ЧУ (Табалаах);
III м. — Ян Слепцов (Боруулаах), бириис 6 тыһ. солк. харчынан, ИП А. А. Старостин (Табалаах).
Анал бириистэри эр дьон кыттааччыларга (шуруповерт, болгарка) Нь. С. Чукорова ИП (Табалаах) туруорда.
Дьахталлар:
65 киилэҕэ диэри:
I м. — Татьяна Слепцова (Сартаҥ), бириис — 10 тыһ. солк. сэртипикээт, спонсор — Сартаҥ нэһилиэгин дьаһалтата;
II м. — Ксения Яковлева (Сартаҥ), бириис — 7 тыһ. солк. харчынан, спонсор — А. Д. Старостин ИП. (Верхоянскай к.);
III м. — Туйаара Мигалкина (Дулҕалаах), бириис — 5 тыһ. солк. харчынан, спонсор — Ыйдаҥардар Айыы-Куо (Боронук).
65 киилэттэн үөһээ:
I м. — Анна Яковлева (Сартаҥ), бириис — 10 тыһ.солк. сэртипикээт, спонсор — Арыылаах нэһилиэгин дьаһалтата;
II м. — Саина Павлова (Суордаах), бириис — 7 тыһ. солк. сэртипикээт, спонсор — Арыылаах нэһилиэгин дьаһалтата;
III м. — Аида Гаврильева (Суордаах), бириис — 5 тыһ. солк. сэртипикээт, спонсор — Арыылаах нэһилиэгин дьаһалтата.
Дьахталларга анал бириистэри Айсен Потапов (Табалаах) миксер, А. Д. Старостин (Табалаах) 3000 солк. туруордулар.
Мас тардыһыытын физкультураҕа уонна спортка улуус управлениетын салайааччыта Станислав Баишев, уопсай тэрээһинин биир киһи курдук Табалаахтар тэрийэн, иилээн-саҕалаан, спонсордаһан ыыттылар, салайааччы — Валентина Гуляева.
Үс төгүл үс
Күөн күрэһи Дулҕалаах нэһилиэгин түмсүүтэ тэрийэн ыытта, салайааччы — Иван Ноговицын.
Тыҥааһыннаах киирсии түмүгэ маннык буолла:
1 м. — Александр Слепцов (Боруулаах) 29,35 м., бириис — 8000 солк. харчынан, 5000 солк. Другин ИП анал бирииһэ;
II м. — Сандал Старостин (Сайдыы) 27,55 м., бириис — 7000 солк. харчынан;
III м. — Вячеслав Горохов (Табалаах) 27,40 м., бириис — 5000 солк. харчынан.
Манна бириистэри уу харчынан Дабаан Сергей Владимирович Котельников дьиэ кэргэнэ: ийэтэ Светлана Ивановна, эдьиийдэрэ Наталия Потапова, Зинада Котельникова уонна убайдара Иван Котельников, Егор Котельников уу харчынан, ону тэҥэ анал бириистэри уопсай түмүккэ бастаабыт уолга Вячеслав Другин ИП 5000 солк. суумалаах «Учур» маҕаһыынтан сэртипикээти, ону сэргэ саамай аҕам саастаах кыттаачыга Михаил Мигалкиҥҥа эмиэ В. Другин ИП анал бирииһин, 5000 солк. суумалаах «Спортландия» маҕаһыыҥҥа сэртипикээти туттардылар. Михаил Мигалкин бу көрүҥҥэ аҕа саастаах кыттааччы анал аатын ылан бука бары кыттааччыларга үтүө холобур буолла.
Бары күрэхтэр түмүктэринэн, 2024 сыл Дьааҥылар Ыһыахтарын бастыҥ нэһилиэгэ диэн үрдүк ааты Эҥэ нэһилиэгэ ылла! Быйылгы Ыһыахха саамай элбэх кыайыылаах Түһүлгэни эҕэрдэлиибит!
Өйүүр дьоммутугар махтал тыллара
Дьааҥылар түмсүүлэрин аатыттан улууспут баһылыгар Владислав Михайлович Ивановка уонна улуус Дьаьалтатын үлэһиттэригэр, биһиги ыытар тэрээһиннэрбитин куруук өйүүргүт, көмөлөһөргүт иһин махталбытын тиэрдэбит. Быйылгы ыһыахха улахан аппаратура ылан биэрдилэр, идэһэттэн саҕалаан сүрүн тэрээһин ороскуоттарын төлөөтүлэр. Улуус нэһилиэктэрин баһылыктарын Сүбэтигэр дьааҥылар түмсүүлэригэр 100 тыһ. солкуобай биэрбиттэригэр махталбытын тиэрдэбит, ону таһынан эбии Ыһыах күрэхтэригэр харчыннан бириэмийэ биэрбиттэрин иһин Арыылаах нэһилиэгин баһылыгар Руслан Николаевичка, Сартаҥ нэһилиэгин баһылыгар Наталья Владимировнаҕа, Адыаччы нэһилиэгин баһылыгар Вячеслав Вячеславовичка, Дулҕалаах нэһилиэгин баһылыгар Елена Михайловнаҕа, Боронук нэһилиэгин баһылыгар Василий Иннокентьевичка, Остуолба нэһилиэгин баһылыгар Саргылана Семеновнаҕа махтанабыт. Сүрүн спонсордарбытын махтанан туран ааттыыбыт: Ил Түмэн депутата Виталий Семенович Чикачев, «Хоту АС» АУо ген.дир. Евгений Васильевич Кучмин, «Энергопром» ХЭТ ген.дир. Майя Егоровна Попова, Ньургуйаана Семеновна Чукорова ИП, Вячеслав Владимирович Другин ИП, Андрей Кангалассов ИП, Алексей Данилович Старостин ИП, Ыйданырдар Айыы Куо, Петр Павлович Чириков, о. д. а.
Маны таһынан быйылгы ыһыах биир сэргэх уратыта — бастыҥ ыытааччылар. Ол курдук, Мария Столярчик, Игнатий Слепцов, итиэннэ Анна уонна Михаил Рожиннар, Моисей Слепцов, Рустам Каженкин улахан ыһыаҕы олус киэргэттилэр, дьон сүргэтин көтөхтүлэр. Туспа махтал тылларын бука бары нэһилиэктэр түмсүүлэрин салайааччыларыгар тиэрдэбит, кинилэр үгүс өрүттээх үлэ ыытаннар, элбэх киһини түмэ тардан дьааҥылар ыһыахтара үгүс дьонноох-сэргэлээх, өрө көтөҕүллүүлээх, сэргэх буолла. Эһиилги Улуу Кыайыы 80 сылыгар өссө өрө көтөҕүллэн, өссө түмсүүлээх ыһыах буолуо диэн эрэнэбит! Аны аҕыйах хонугунан, бэс ыйын 29 күнүгэр Ытык Туймаада Ыһыаҕар Үс Хатыҥҥа Дьааҥылар түһүлгэбитигэр кэлэн сынньанан, киирэн ырыа‑тойук истэн бараарыҥ диэн ыҥырабыт!
Дьааҥы Түмсүүтүн пресс-киинэ